Η χοληστερόλη είναι μια ακόρεστη στερόλη που  ανήκει στην κατηγορία των λιπιδίων, αποτελεί βασικό συστατικό της κυτταρικής μεμβράνης και είναι απαραίτητη για την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Τόσο η έλλειψη της όσο και η οι υψηλές τιμές τις ολικής χοληστερόλης αυξάνουν τον κίνδυνο για προβλήματα υγείας στον οργανισμό . Ανάλογα με το πως κυκλοφορεί στο αίμα διακρίνεται σε διαφορετικούς τύπους και με διαφορετικό ρόλο ο καθένας.

Οι βασικές μορφές της χοληστερόλης είναι 

1) LDL Χοληστερόλη ( low-Density lipoprotein) λεγόμενη ως κακή χοληστερόλη 

Μεταφέρει τη χοληστερόλη απο το ήπαρ προς τα κύτταρα 

Σε υψηλές τιμές δημιουργεί αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίεςπροκαλώντας απόφραξη τυ αίματος οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο για καρδιακά νοσήματα και εγκεφαλικο

2) HDL ΧΟΛΗΣΤΕΡΌΛΗ ( High - Density lipoprotein) Καλή Χοληστερόλη 

Συμμετέχει στη συλλογή της χοληστερόλη απο τις αρτηρίες επιστρέφοντας την στο ήπαρ για την αποβόλη της . Είναι σημαντικό να είναι αυξημένα τα επίπεδα της τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες 

3) Τριγλυκερίδια 

Τα τριγλυκερίδια είναι ο πιο κοινός τύπος λίπους στο σώμα. Η κύρια διαφορά μεταξύ της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων είναι ότι η χοληστερίνη είναι δομικό στοιχείο των κυττάρων, ενώ τα τριγλυκερίδια τροφοδοτούν τον οργανισμό με ενέργεια. Όταν τρώμε, ο οργανισμός μας μετατρέπει την ενέργεια (θερμίδες) που δεν χρησιμοποιεί αμέσως σε τριγλυκερίδια, τα οποία αποθηκεύονται στα λιπώδη κύτταρα. Αυτό σημαίνει ότι εάν καταναλώνετε περισσότερες θερμίδες από όσες καίτε, τότε αυξάνονται τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα.

4) Ολική χοληστερόλη 

Είναι το συνολικό ποσό της LDL, της HDL και άλλων λιπιδίων στο αίμα. Συχνά αξιολογείται η ολική χοληστερόλη, μαζί με τα επίπεδα LDL και HDL, για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος καρδιακών παθήσεων.

Ποια τρόφιμα  βοηθάνε στη μείωση της χοληστερόλης ?

Αρκετές έρευνες εδω και χρόνια εστιάζουν στα τρόφιμα με σκοπό την μείωση τόσο της LDL Χοληστερόλης όσο και της ολικής Χοληστερόλης . Η μεσογειακή διατροφή και η Plant based διατροφή έχουν απασχολήσει αρκετές δεκαετίες με τα οφέλη τους στο καρδιαγγειακό σύστημα και στη μείωση της LDL χοληστερόλης

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία τα τρόφιμα που εστιάζουν στη βελτιώση του λιπιδαιμικού προφίλ 

1) Στερόλες και στανόλες 

Η κατανάλωση απο  εμπλουτισμένα τρόφιμα με στέρολες της τάξης του 2,2 γρ /ημέρα έδειξε την μειωση της Ldl χοληστερόλης σε συνδιασμό με μεσογειακή διατροφή .Τα τρόφιμα που μπορούμε να κατανάλωσουμε είναι επιδόρπια γιαουρτιού με εμπλουτισμένες στερόλες ,ειδικά ψωμιά ,μαργαρίνες τύπου becel , ξηροί καρποί καρύδια ,αμύγδαλα, πορτοκάλια η ειδικά συμπλήρωματα που βρίσκονται στην αγορά σε μορφή κάψουλας 

2)Διαλυτές φυτικές ινες 

 Οι έρευνες που διεξαχθήκαν έδειξαν  για τις διαλυτές (ή παχύρρευστες) ίνες, π.χ. ψύλλιο (σταθμισμένη μέση δόση 11 g ανά ημέρα ή β-γλυκάνες από κριθάρι (σταθμισμένη μέση δόση 5,6 g ανά ημέρα β -γλυκάνης ή βρώμης (σταθμισμένη μέση δόση 4,8 g ανά ημέρα όπου βοήθησε σε συνδιασμό με μεσογειακή διατροφή μια  μέτρια μείωση της LDL χοληστερόλης. 

3) Φρούτα και Λαχανικά 

Οι μελέτες εστίασαν στη κατανάλωση συγκεκριμένων φρούτων και λαχανικών για τη μειώση της ολικής χοληστερόλης και LDL χοληστερόλης. Οι οκτώ συστηματικές ανασκοπήσεις που διεξήχθησαν το 2011-2018  έδειξαν ότι η καθημερινή κατανάλωση  ντομάτας  (κατά προσέγγιση σταθμισμένη μέση δόση ντοματών ή προϊόντων ντομάτας 300 g ανά ημέρα )σε σύγκριση με αγγούρι ή μια συνήθη διατροφή χωρίς ντομάτες  να έχουν μια μικρή έως μέτρια μείωση της LDL χοληστερόλης λόγω του λυκοπενίου που περιέχει 

4) Αβοκάντο και ξηροί καρποί 

 Υψηλή τεκμηρίωση αποδείχθηκε για τα αμύγδαλα (σταθμισμένη μέση δόση 60 g ανά ημέρα σε σύγκριση με την απουσία αμυγδάλων ή μια ποικιλία παρεχόμενων ). Μέτρια αποδεικτικά στοιχεία αποδείχθηκαν επίσης για τα φουντούκια (αναφερόμενη μέση δόση 39 g ανά ημέρα σε σύγκριση με δίαιτες ελέγχου χωρίς φουντούκια) και τα καρύδια (κατά προσέγγιση σταθμισμένη μέση δόση 46 g).Επίσης οι (ολόκληροι) λιναρόσποροι έδειξαν υψηλή αποτελεσματικότητα στη μείωση της LDL χοληστερόλης (μέση σταθμισμένη δόση 38 g ανά ημέρα σε σύγκριση με διάφορα τρόφιμα ελέγχου ή μια διατροφή χωρίς λιναρόσπορο.Ενω η κατανάλωση 1 αβοκάντου /ημέρα έδειξε οφέλη στο λιπιδαιμικό προφίλ λόγω των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων 

5) Ελεύθερα σάκχαρα 

Η μεγαλύτερη συστηματική ανασκόπηση σχετικά με τα επεξεργασμένα και ελέυθερα σάκχαρα που διεξήχθη το 2014, έδειξε μια μικρή αύξηση της LDL χοληστερόλης  Η κατανάλωση που γινόταν ήταν της τάξης του 80 g  απλών σακχάρων ανά ημέρα .

6)Αυγά 

Η κατανάλωση 1 αυγό/ημέρα δεν φάνηκε να έχει επίπτωση στο λιπιδαιμικό προφίλ 

7) Κορεσμένα Λιπαρά 

Η αυξημένη καταναλώση κορεσμένων λιπαρών οξέων trans που βρίσκονται στα υπερ επεξεργασμένα τρόφιμα , τηγανιτά ,αλλαντικά αλλά και κόκκινο κρέας σε καθημερινή βάση επηρεάζει όχι μόνο το λιπιδαιμικό προφίλ αλλά και συνολικά το βάρος 

8) Υπερβολική κατανάλωση στιγμαίου καφέ 

Η κατανάλωση στιγμίαιου καφέ πάνω απο 6 φλιτζάνια /ημέρα αυξήσε την LDL χοληστερόλη 

Η συγκεριμένη ανασκόπηση εστίασε μεμονομένα σε τρόφιμα με σκοπό την βελτιώση του λιπιδαιμικού προφίλ . Αν και η LDL χοληστερόλη σχετίζεται αιτιωδώς με την αθηροσκληρωτική CVD, τα τρόφιμα είναι από τη φύση τους σύνθετα και μπορεί να έχουν διαφορετικές επιδράσεις τόσο σε γνωστούς όσο και σε άγνωστους παράγοντες κινδύνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, προτεραιότητα πρέπει πάντα να δίνεται στα αποτελέσματα υγείας που αφορούν τον ασθενή.
Συμπερασματικά, διάφορα τρόφιμα μπορούν να τροποποιήσουν σημαντικά τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης. Αυτή η ενημερωμένη περίληψη των συσσωρευμένων αποδεικτικών στοιχείων μπορεί να βοηθήσει στην ενημέρωση των κλινικών ιατρών και στη διαμόρφωση μελλοντικών κατευθυντήριων γραμμών για τη δυσλιπιδαιμία 

Βιβλιογραφία 

1) Schoeneck, Malin et al ,The effects of foods on LDL cholesterol levels: A systematic review of the accumulated evidence from systematic reviews and meta-analyses of randomized controlled trials ,Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, Volume 31, Issue 5, 1325 - 1338